Od tego czasu minęły 172 lata, a pamięć o bohaterach tamtych czasów nie ginie. „Poruseństwo” w Chochołowie jako zryw chłopów przeciwko zaborcy, było cząstką walki o niepodległość, dlatego tegoroczna rocznica Powstania Chochołowskiego została zorganizowana jako uroczystość inaugurująca na Podhalu świętowanie 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

W obchodach głównych, które odbyły się 21 lutego 2018 r. udział wzięło wielu mieszkańców Chochołowa i okolicznych miejscowości, a także goście. Swoją obecnością uroczystości uświetnił Piotr Nowacki – Doradca Prezydenta RP Andrzeja Dudy.

Obecni byli także parlamentarzyści – Senator RP Jan Hamerski, Poseł na Sejm RP Anna Paluch, oraz samorządowcy – Radny Województwa Małopolskiego Jan Piczura, Wicestarosta Nowotarski Władysław Tylka, Radni Powiatów Nowotarskiego i Tatrzańskiego, Przewodniczący Rady Gminy Czarny Dunajec Stanisław Gonciarczyk, Radni Gminy Czarny Dunajec, pracownicy Urzędu Gminy Czarny Dunajec, sołtysi. Nie zabrakło przedstawicieli straży granicznej, Delegatury Kuratorium Oświaty, Związku Podhalan, Oddziału PTTK w Zakopanem, harcerzy z I PDH „Orły”, gminnego zarządu OSP, wielu innych instytucji i stowarzyszeń, dyrektorów szkół i nauczycieli oraz pocztów sztandarowych. W obchodach udział wzięli potomkowie Jana Kantego Andrusikiewicza, przywódcy Powstania Chochołowskiego.

Uroczystość jubileuszową rozpoczęła Msza Święta w miejscowym kościele odprawiona przez Dziekana Dekanatu Czarny Dunajec Krzysztofa Kocota, który wygłosił okolicznościową homilię. Asystowali mu księża z Chochołowa – Władysław Kos i Stanisław Syc.

Po nabożeństwie złożono hołd Powstańcom Chochołowskim, składając symboliczne wiązanki kwiatów pod pomnikiem im poświęconym, zlokalizowanym tuż przed świątynią.

Na placu przykościelnym zaprezentowana została rekonstrukcja historyczna Powstania Chochołowskiego autorstwa Stanisława Apostoła i Adama Błaszczyka, którzy wcielili się w role ks. Józefa Leopolda Kmietowicza i organisty Jana Kantego Andrusikiewicza, przywódców powstania. Towarzyszyli im mieszkańcy Chochołowa i okolicznych miejscowości oraz członkowie grup rekonstrukcji historycznych Kędzierzyna-Koźla i Waksmundu. Wprowadzenia do widowiska dokonała prof. Anna Mlekodaj z Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, która omówiła przyczyny wybuchu góralskiego „Poruseństwa” w Chochołowie i jego znaczenie.

Po widowiskowej inscenizacji wszyscy obecni udali się do Szkoły Podstawowej w Chochołowie na wspólny poczęstunek.

Obchody 172. rocznicy Powstania Chochołowskiego zorganizowane zostały przez Wójta Gminy Czarny Dunajec, Radę Gminy Czarny Dunajec, Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem, Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec, Radę Sołectwa Chochołów, Szkołę Podstawową w Chochołowie, Związek Podhalan Oddział w Chochołowie i OSP Chochołów.

Organizatorzy serdecznie dziękują wszystkim aktorom biorącym udział w inscenizacji wydarzeń powstania, za trud włożony w przygotowanie tego wspaniałego widowiska z innej epoki, mieszkańcom gminy Czarny Dunajec oraz gmin sąsiednich – Kościeliska i Zakopanego, grupom rekonstrukcji historycznej z Kędzierzyna-Koźla i Waksmundu, prof. Annie Mlekodaj za słowo wstępu, wszystkim licznie przybyłym gościom, którzy swoją obecnością uświetnili rocznicową uroczystość oraz funkcjonariuszom policji w Czarnym Dunajcu, którzy wraz z druhami OSP Chochołów zadbali o bezpieczeństwo.

Powstanie Chochołowskie wybuchło na skutek włączenia się górali w powstanie przeciwko zaborcy austriackiemu. Konspiratorzy, którzy docierali na Podhale, nawiązali kontakt z miejscowymi działaczami narodowymi: wikarym z Chochołowa – ks. Józefem Leopoldem Kmietowiczem, poważanym we wsi nauczycielem i organistą Janem Kantym Andrusikiewiczem, ks. Michałem Głowackim z Poronina i wikarym z Szaflar ks. Michałem Janiczkiem. Prowadzili oni akcję agitacyjną na terenie Podhala i budzili w góralach niepodległościowego ducha. W nocy z 21 na 22 lutego chłopi z Chochołowa i okolicznych wsi pod wodzą Andrusikiewicza i weterana Powstania Listopadowego Wojciecha Lebiockiego napadli na koszary straży skarbowej w Suchej Górze. Skonfiskowali broń i 600 guldenów, zrzucono z budynku orła cesarskiego i zniszczono słup graniczny. W niedzielę 22 lutego ks. Kmietowicz wezwał mieszkańców do przyłączenia się do powstania. Do wieczora zgromadziło się około 500 chłopów z okolicznych wsi. W nocy ruszył na powstańców prowadzony przez komisarza straży granicznej Romualda Fiutowskiego oddział około 20 strażników i 150 chłopów czarnodunajeckich, których atak powstańcy odparli, ale na krótko. 23 lutego do Chochołowa przybyła nowa grupa strażników wraz ze zmuszonymi do walki chłopami z Czarnego Dunajca. Tym razem górale bez pomocy z zewnątrz (powstanie w Krakowie odwołano, o czym wieść nie dotarła na czas na Podhale) musieli się poddać. Władze aresztowały ok. 150 uczestników powstania, wielu trafiło do niewoli.

Powstanie, choć krótkie było pierwszym tak wyraźnym wystąpieniem górali przeciwko zaborcy. Do dziś w Chochołowie żywa jest pamięć o dzielnych powstańcach, pielęgnowana przez ich potomków.